باتری یو پی اس و باتری ماشین هر دو از نوع باتری های اسیدی هستند و دارای صفحه های الکترود و مایع الکترولیت هستند. به عبارت دیگر ساختار باتری یو پی اس UPS و باتری ماشین به یکدیگر شبیه بوده، اما تفاوت هایی جزیی در ساختار باتری UPS و باتری ماشین وجود دارد که باعث شده عملکرد آنها از هم متفاوت باشد. در این مطلب قصد داریم به تفاوت های باتری یو پی اس UPS با باتری ماشین بپردازیم و بررسی کنیم که آیا می توان از باتری ماشین به عنوان باتری یو پی اس UPS هم استفاده کرد یا این اقدام اشتباه است؟
آیا می توان برای سیستم یو پی اس UPS از باتری خودرو استفاده کرد؟
باتری یو پی اس و باتری خودرو با وجود شباهت های ظاهری که به یکدیگر دارند، اما ساختار درونی آنها کاملا متفاوت است. در ادامه به شباهت ها و تفاوت های باتری های یو پی اس UPS با باتری های خودرویی پرداخته ایم. باتری یو پی اس UPS و باتری ماشین هر دو از نوع 12 ولت هستند. البته باتری های یو پی اس در آمپراژهای (ولتاژ) پایین در نوع 6 ولت و 2 ولت هم تولید می شوند، اما عمده باتری های یو پی اس UPS سیلد اسیدی از نوع 12 ولت هستند. آیا ولتاژ برابر باتری یو پی اس UPS سیلد اسیدی با باتری خودرو باعث می شود که بتوان این دو باتری را به جای هم استفاده کرد؟ پاسخ منفیست؛ به بیان دیگر نصب باتری ماشین برای سیستم یو پی اس UPS به صورت موقت مشکلی ایجاد نمی کند، اما به طور کلی نصب باتری ماشین به جای باتری مخصوص سیستم یو پی اس UPS کاملا اشتباه بوده و ممکن است مشکلاتی را پدید بیاورد. درست است که هر دو باتری از نوع 12 ولت هستند و هر دو از سرب و اسید تشکیل شده اند، ولی ساختار درونی آنها کاملا متفاوت از یکدیگر است. خودرو در زمان استارت زدن نیاز به آمپر بسیار بالا برای چرخاندن موتور و روشن شدن دارد. به همین دلیل باتری خودرو به نحوی طراحی می شود که انرژی زیادی را به سرعت برای استارت زدن و روشن کردن موتور ماشین آزاد کند و پس از روشن شدن موتور به سرعت به وسیله دینام تعبیه شده شارژ می شود و از مدار تامین انرژی خارج می شود و دینام برق خودرو را تامین می کند. بدین ترتیب نقش باتری در تامین برق خودرو به صورت لحظه ای بوده و در یک لحظه باید انرژی بسیار زیادی را برای روشن کردن خودرو آزاد کند و سپس توسط دینام و به سرعت شارژ می شود تا انرژی لازم برای استارت بعدی در آن ذخیره شود.
ولی ماهیت باتری های یو پی اس چیز دیگری بوده و عملکرد آنها به این صورت است که مقدار کمی از جریان برق را به صورت پیوسته و برای مدت طولانی تر تامین می کنند و برخلاف باتری ماشین که زمان تخلیه سریع تری دارد، باتری های یو پی اس با سرعت کمتری تخلیه می شوند. به عبارتی دیگر باتری های یو پی اس UPS نقش موقتی در تامین جریان برق ندارند و یک منبع انرژی برای تامین برق وسایل مختلف محسوب می شوند که برای مدتی در مدار هستند. باتری های یو پی اس UPS به نحوی طراحی شده اند که مقدار کمی انرژی را به صورت آرام و پیوسته آزاد کنند و برای آزاد کردن لحظه ای مقدار زیادی انرژی طراحی نشده اند.
تفاوت اصلی باتری یو پی اس UPS و باتری ماشین در تعداد صفحات سربی (الکترولیت) است. در باتری های خودرو تعداد صفحات سربی زیادتر بوده که سطح تماس الکترود با الکترولیت یا همان اسید باتری را بیشتر کرده که همین موضوع سبب تولید جریان الکتریکی بیشتری در مدت زمان کم می شود. تعداد زیاد صفحات الکترود در باتری ماشین باعث می شود که سطح تماس این صفحات فلزی با آب باتری بیشتر شود که دلیل این طراحی امکان آزادکردن انرژی زیاد در زمان استارت زدن است. ولی تعداد الکترودها یا همان صفحات فلزی سربی طراحی شده در باتری های مخصوص سیستم یو پی اس UPS نسبت به باتری ماشین به مراتب کمتر بوده که این سبک طراحی به باتری های یو پی اس UPS این امکان را می دهد که مقدار مشخصی انرژی الکتریکی را در زمان طولانی تری نسبت به باتری های ماشین تولید کنند و به عبارت دیگر دیرتر شارژ شوند.
آیا می توان با باتری خودرو یک سیستم یو پی اس UPS را روشن کرد؟
این صحبت ها به این معنا نیست که نمی توان با باتری ماشین یک سیستم یو پی اس UPS را روشن کرد. شما می توانید باتری خودرو را هم برای یک سیستم یو پی اس نصب کنید و خروجی برق 220 ولت داشته باشید و برای مدت بسیار کمی انرژی وسایل الکترونیکی مورد نظر را تامین کنید. ولی در صورت استفاده از باتری ماشین برای روشن کردن سیستم یو پی اس UPS و تامین انرژی وسایل الکترونیکی، پس از مدت اندکی افت ولتاژ خواهید داشت و سیستم یو پی اس آنلاین خطا می دهد و جریان برق را برای جلوگیری از آسیب به وسایل مصرف کننده قطع می کند. اگر هم سیستم یو پی اس UPS شما از نوع آفلاین باشد به فاصله کمی پس از روشن شدن، ولتاژ آن کاهش پیدا کرده و ممکن است به دستگاه های الکترونیکی شما آسیب وارد شود. به عبارت دیگر باتری خودرو هرچند قادر است به صورت لحظه ای یک سیستم یو پی اس UPS را روشن کند، اما استقامت باتری های یو پی اس UPS را در تامین انرژی ندارد و به سرعت شارژ از دست می دهد.
باتری های یو پی اس UPS یا باتری های خورشیدی باتری هایی هستند که در سیستم های مبدل جریان برق DC به AC نصب می شوند و برق 220 ولت را برای روشن کردن وسایل الکترونیکی مختلف تامین می کنند. باتری های یو پی اس UPS همگی از نوع Always Ready یا همیشه آماده هستند. به عبارت دیگر میزان افت شارژ باتری های یو پی اس UPS در صورت رها شدن به مراتب نسبت به باتری های خودرویی کمتر است و زمان تخلیه انرژی آنها به مراتب طولانی تر است. اما باتری های خودرویی برای آزاد کردن انرژی زیاد در لحظه طراحی شده اند و زمان تخلیه به مراتب کمتری دارند.
در صورت استفاده از باتری های خودرویی در سیستم یو پی اس UPS عمر باتری به مراتب نسبت به حالت نرمال کاهش می یابد و منجر به خرابی زودهنگام باتری خودرو می شود. باتری های خودرویی به هنگام شارژ با شارژر یو پی اس UPS امکان داغ شدن دارند و خطر انفجار باتری نیز در صورت داغ شدن بیش از حد وجود دارد. باتری های یو پی اس UPS به دلیل همین توانایی و قابلیتی که در تامین انرژی در مدت طولانی تر دارند، به مراتب گرانتر از باتری های خودرویی هستند. ارزانتر بودن باتری های خودرویی نسبت به باتری های یو پی اس UPS سبب شده که برخی اقدام به استفاده از باتری ماشین در یک سیستم یو پی اس UPS به صورت دائمی کنند که تصمیم اشتباهیست.
تفاوت قیمت باتری یو پی اس UPS با باتری خودرو
قیمت باتری های یو پی اس UPS بین 2 تا 3 برابر بیشتر از باتری های خودرویی بوده و همین اختلاف قیمت بسیاری از مشتریان را نسبت به نصب باتری خودرو برای سیستم یو پی اس UPS وسوسه می کند. علی رغم شباهت ظاهری باتری های خودرویی با باتری های یو پی اس UPS، ساختار درونی این باتری ها با یکدیگر متفاوت بوده و نمی توان آنها را به جای هم نصب کرد. یکی از دلایل قیمت به مراتب بالاتر باتری های یو پی اس UPS نسبت به باتری های خودرویی، استفاده از فیبر و نمد برای جلوگیری از نشستی مایع الکترولیت به بیرون است. به لطف همین ساختار، باتری های یو پی اس UPS به مراتب نسبت به باتری های خودرویی در مقابل نشتی مقاوم تر بوده و می توان با خیال آسوده و بدون نگرانی از بابت نشتی آنها در سیستم بک آپ استفاده کرد. اما باتری های خودرویی حتی در مدل سیلد اسیدی که فاقد محفظه چک سطح آب باتری هستند، در صورت بالارفتن دما یا وارد شدن ضربه امکان سوراخ شدن و نشت مایع الکترولیت را دارند.